Elementy skrzyni 5-biegowej zostały pokazane na rysunku. Rozbiórka skrzyni biegów polega na wykonaniu niżej przedstawionych czynności.
■ Spuścić olej ze skrzyni biegów.
■ Odkręcić śruby osłon gumowych i wyciągnąć półosie ze skrzyni biegów.
■ Z obudowy sprzęgła wymontować łożysko wyciskowe.
■ Odkręcić tylną pokrywę skrzyni biegów i usunąć uszczelkę.
■ Usunąć pierścienie osad cza z końców obu wałków.
■ Pokrywa tylna jest jednocześnie obudową kół 5. biegu. Odpowiednim ściągaczem zsunąć z wałka piastę synchronizatora 5. biegu. Następnie wymontować koła zębate 5. biegu
■ Usunąć dwa duże pierścienie osadcze znajdujące się po zewnętrznej stronie obu łożysk kulkowych.
■ Odkręcić płytkę zamykającą otwory mechanizmu ustalającego położenie wodzików i wyjąć trzy sprężyny oraz trzy kulki. Jedna ze sprężyn jest krótsza i należy do wodzika biegu wstecznego.
■ Aby odłączyć obudowę sprzęgła, należy odkręcić nakrętki z zewnątrz obudowy oraz trzy nakrętki znajdujące się wewnątrz obudowy sprzęgła.
■ Przytrzymując za obudowę sprzęgła, ściągnąć z wałków i wodzików obudowę skrzyni biegów.
■ Wymontować wałek biegu wstecznego, który jest mocowany nakrętką i płytką zabezpieczającą (rys. 5.17). Unieść wałek do góry, aż płytka da się podnieść na śrubie dwustronnej i wyjąć płytkę.
■ Odkręcić śruby z widełek.
■ Wymontować wodziki.
■ Wodzik biegu wstecznego pociągnąć do góry, aż wysunie się z gniazda.
■ Widełki biegu wstecznego wyjąć razem z kołem zębatym.
■ Wymontować zewnętrzny wodzik 1/2 biegu, po odkręceniu śrub wybieraka.
■ Wyciągnąć środkowy wodzik 3/4 biegu. Jest on zaopatrzony w kołek blokujący.
■ Dwa pozostałe kołki blokujące znajdują się w ściankach między gniazdami wodzików. Wypadną one po przechyleniu skrzyni biegów.
■ Widełki i wybierak możliwie szybko umieścić z powrotem na wodzikach, aby nie nastąpiła ich zamiana podczas montażu.
■ Aby wymontować wałek główny i napędowy, należy uchwycić jednocześnie koła zębate obu wałków i razem je wyjąć.
■ Od środka obudowy sprzęgła odkręcić śruby pokrywy i wyjąć pokrywę.
■ Wymontować przekładnię główną.
■ Odkręcić obie nakrętki przy kołnierzu wałka zmiany biegów.
■ Wyciągnąć wałek z mieszkiem gumowym i pierścieniami uszczelniającymi. Zwrócić uwagę na położenie tych pierścieni.
■ Odkręcić śruby mocujące piastę łożyska wyciskowego.
■ Wyciągnąć piastę razem z łożyskiem wałka głównego. Nie powinno być przy rym trudności, ponieważ łożysko nie jest ciasno osadzone w gnieździe.
■ Usunąć z obudowy łożysko wałka napędowego, które również jest luźno osadzone i nie powinno wymagać użycia ściągacza. Jeśli jednak użyjemy ściągacza, to należy uważać, aby nie został wysunięty z otworu korek.
■ Zdemontować z wałka napędowego koła zębate. Gdyby tulejki były osadzone na wałku zbyt ciasno, może się /darzyć, że trzeba będzie wycisnąć wałek z kół. W takiej sytuacji koło zębate 1. biegu należy dobrze podeprzeć pod prasą. Koła zdejmować po kolei.
■ Synchronizator demontuje się w następującej kolejności.
– W przypadku synchronizatora 3/4 biegu usunąć specjalnymi szczypcami pierścień osadczy. Po wyjęciu dzielonego pierścienia, obu półpierścieni sprężystych i kamieni poddać je oględzinom.
– W przypadku synchronizatora 1/2 biegu usunąć sprężyny z obu stron piasty. Piastę i tuleję sprzęgającą oznaczyć z jednej strony rysikiem i wycisnąć piastę z tulei. Poddać weryfikacji wszystkie koła zębate. Łożyska nie mogą obracać się głośno ani mieć nadmiernego luzu bocznego. Podobnie sprawdzić stan tulei kół na wałku napędowym. Ponadto sprawdzić zużycie i luz wielowypustów na wałku pod piasty synchronizatorów.
Składanie skrzyni biegów odbywa się w kolejności odwrotnej. Należy przy tym stosować się do poniższych wskazówek.
■ Elementy składowe synchronizatora 3/4 biegu. Występ pierścienia osadczego musi wejść w wycięcie pod kamień. Wcisnąć pierścień blokujący w gniazdo i wprowadzić w rowek pierścień osadczy, używając do tego specjalnych szczypiec.
■ Składając synchronizator 1/2 biegu włożyć kamienie, założyć z jednej strony sprężynę i obrócić synchronizator. Na piastę wsunąć tuleję zgodnie z naniesionym oznaczeniem i włożyć drugi pierścień. Tak umieścić drugą sprężynę, aby końce obu sprężyn były przestawione o 120°.
■ Założyć pierścienie uszczelniające wałek zmiany biegów.
■ Sfazowana krawędź tulei sprzęgającej synchronizatora 1 /2 biegu musi się znaleźć naprzeciw fazy koła biegu wstecznego.
■ W synchronizatorze 5. biegu piasta jest zaopatrzona w rowek smarny, który podczas montażu musi być skierowany w stronę koła 5. biegu.
■ Aby zamontować podkładki sprężyste pod pierścień osadczy wałka napędowego, należy użyć odcinka rury i długiej śruby, którą wkręca się w czop wałka. Obie podkładki złożyć wypukłością na zewnątrz i wsunąć na wałek. Na wałku umieścić pierścień osadczy. możliwie najbliżej podkładek, a następnie założyć rurę i wkręcić śrubę. Dokręcając śrubę, powoduje się ściśnięcie podkładek sprężystych i przesunięcie pierścienia osadczego. Obserwować z boku, kiedy pierścień znajdzie się naprzeciw rowka, i wtedy wbić go małym trzpieniem. Sprawdzić, czy pierścień osiadł w rowku na całym obwodzie przed wykręceniem śruby. Podkładki są montowane z dużym naciskiem, co powoduje, że między kołami zębatymi wałka nie ma luzu.
■ Duży pierścień osadczy daje się założyć po zewnętrznej stronie łożyska tylko w jednym położeniu.
■ Podczas montowania wodzików nie wolno zapomnieć o włożeniu dwóch kołków blokujących w otwory od środka obudowy i dłuższego kołka w koniec wodzika 3/4 biegu. Podczas wkładania sprężyn i kulek ustalających położenie, wodzików zwrócić uwagę, aby krótsza sprężyna (oznaczona zielonym kolorem) znalazła się z lewej strony (należy do biegu wstecznego). Położenie pozostałych sprężyn jest dowolne.
Po zmontowaniu wszystkich części można przeprowadzić regulację napięcia wstępnego łożysk przekładni głównej. Na bieżnię łożyska położyć niejedną grubszą, ale dwie cieńsze podkładki regulacyjne i przykręcić pierścień regulacyjny oraz nakrętki bez podkładek sprężystych. Nakrętki dokręcać stopniowo po obwodzie tak, aby pierścień został równo dosunięty do obudowy i dociskał bieżnię łożyska. Zmierzyć szczelinomierzem odległość między kołnierzem pierścienia a obudową, zwracając uwagę, aby była ona jednakowa ze wszystkich stron. Jeśli tak nie jest, oznacza to, że pierścień został krzywo dociągnięty i trzeba ponownie poluzować nakrętki. Dokręcić nakrętki, ustawiając jednakową szczelinę na całym obwodzie.
Zapamiętać grubość wsuniętej z pewnym oporem blaszki szczelinomierza. Odkręcić pierścień i mikromierzem określić grubość podłożonych podkładek regulacyjnych. Od zmierzonej wartości odjąć grubość szczelinomierza oraz dodatkowe 0,04 mm. Wynik da nam grubość podkładki, którą należy teraz dodatkowo założyć pod bieżnię łożyska od strony pierścienia regulacyjnego. Przykręcić pierścień, dokręcając nakrętki momentem 10 N m. Na zakończenie założyć łożysko wyciskowe sprzęgła i przygotować skrzynię biegów do zamontowania.
Nie wolno zapomnieć o zalaniu skrzyni biegów olejem w ilości 2,4 dm3. Przed złożeniem skrzyni biegów powinno się przeprowadzić wnikliwą weryfikację części. Należy sprawdzić, czy wszystkie koła zębate nie noszą śladów zatarcia, pęknięć lub odprysków. W razie potrzeby koło zębate wymienić, pamiętając o jednoczesnej wymianie kola współpracującego, ponieważ są łączone w pary. Łożyska, które są głośne lub mają w stanie suchym zbyt duży luz boczny, wymagają wymiany. Wałek napędowy nie może nosić żadnych śladów zużycia, a wielowypusty muszą mieć ostre krawędzie. Sprawdzić synchronizatory, czy ich zewnętrzne powierzchnie i uzębienie nie są zużyte lub nie mają odprysków. W przypadkach wątpliwych należy je wymienić. Wymienić wszystkie uszczelki i pierścienie uszczelniające, ponieważ wyjdzie to taniej niz ponowna rozbiórka nieszczelnej skrzyni biegów. Wałek główny i napędowy można umocować między kłami tokarki i sprawdzić ich bicie, które nie powinno przekraczać 0.05 mm. Wałków nie wolno prostować i w związku z tym wymagają wymiany. Sprawdzić, czy widełki nie są skrzywione. Wodziki muszą się dawać lekko przesuwać w swoich gniazdach w skrzyni biegów. W przypadku wystąpienia zacięć wymienić odpowiednią część lub usunąć wadę.
Koła zębate przekładni głównej nie są ze sobą ściśle skojarzone. W związku z tym podczas wymiany wałka napędowego nie zachodzi konieczność wymiany kola napędzanego, jeśli nie jest uszkodzone. Sprawdzić zużycie łożysk stożkowych oraz stan bieżni łożyska w obudowie sprzęgła. W razie potrzeby bieżnię wybić z gniazda w obudowie. Przed rozbiórką mechanizmu różnicowego zmierzyć luz między kołami koronowymi i satelitami. W tym celu należy przytrzymać kolo koronowe i obracać jeden z satelitów w obu kierunkach. Dopuszcza się istnienie tylko ledwo wyczuwalnego luzu, który można zmiejszyć dając grubszą podkładkę oporową
■ Odkręcić śruby koła tarczowego. Tym samym zostanie usunięte zabezpieczenie osi satelitów.
■ Wybić oś satelitów odpowiednim trzpieniem.
■ Wyjąć satelity i koła koronowe.
Sprawdzić stan kół koronowych i ich gniazd, elementy uszkodzone wymienić. Podczas montażu koła koronowe i satelity skojarzyć i włożyć do obudowy. Wsunąć oś satelitów i tak długo ją obracać, aż otwór w wałku pokryje się z otworem w obudowie, a następnie wcisnąć kołek zabezpieczający. Koło napędzające linkę (cięgno) prędkościomierza wbija się odpowiednim trzpieniem. Do montażu łożyska stożkowego należy użyć odpowiednio dobraną tuleję, którą przystawia się do wewnętrznej bieżni.
